23- 28 Temmuz 2023

 Adrina Termal Sağlık & SPA Oteli, Güre/Edremit/Balıkesir-TÜRKİYE

 

Tanım

Göstergebilim (semiyotik), göstergelerin yorumlanması, üretilmesi ve her türlü gösterge sistemlerinin sistematik bir şekilde incelenmesini esas alan bir bilimdir. Göstergebilimin temelleri 20. yüzyılın yılın başlarında atılmıştır. İlk olarak, dilbilimcilerin ve mantıkçıların başlattığı bu bilim, kısa sürede gelişmiş; beşerî bilimlerin neredeyse tamamı için bir üst disiplin hâline gelmiştir. Göstergebilim, edebi metinler başta olmak üzere, dinî, ilmî, siyasî, ahlâkî, hukukî, iktisadî metinler için analiz metotları geliştirmektedir. Bunlara bağlı olarak; kod incelemeleri, kodlar arası ilişkiler, antropoloji, iletişim, reklamcılık, mimarî, tasarım, turizm, gastronomi, radyo televizyon, film incelemeleri, arkeoloji, zooloji vb. birbirinden farklı disiplinler kendi malzemelerini incelerken göstergebilimin metotlarından faydalanmaktadır. Bu durum göstergebilimin günümüzde ne derece yaygın olduğunu da açıkça göstermektedir.

Kapsam

Göstergebilime olan ilgi, 20. yüzyılın başarından itibaren her geçen gün artmaktadır. Bu artış ve merak durumu, ülkemiz için de geçerlidir. Göstergebilim, ilk ortaya çıktığında sadece edebiyata uygulanan bir yöntem iken, kuruluşundan yüz yıl sonra başlı başına bir bilim dalına dönüşmüştür. Öte yandan göstergebilim ile ilgili yapılan çalışmalara genel hatlarıyla göz atıldığı zaman, bu bilimin tutarlı bir kuramsal alt yapısının oluştuğu ortaya çıkmaktadır.

Yukarıda belirtildiği gibi, göstergebilim günümüzde değişik alanlara uygulanmaktadır. Bu durum son derece doğaldır. Çünkü göstergebilim, esasında bir iletişim kuramı; iletişimi çözümleme ve anlamlandırma bilimidir. İnsanlar da bir arada yaşadığına ve aralarında daima iletişim söz konusu olduğuna göre, insanlığın iletişimden vaz geçemeyeceği ortadadır. Bu durumda göstergebilime her dönemde ihtiyaç vardır. Göstergebilimde temel amaç, farklı iletişim modellerinden hareketle, “anlamlı yapılar nasıl oluşturulabilir?”, “bu yapılar alıcıya nasıl aktarılabilir?” ve “alıcı bu iletiyi nasıl anlamlandırabilir?” sorularına tutarlı yanıtlar aramaktır.

Günümüz iletişimi artık yalnızca dilsel yolla olmamaktadır. Bir reklam, bir edebi metin, bir müzik melodisi, bir giysi, kullanılan bir araç, bir sinema filmi hatta çiçekler de iletişim aracına dönüşebilmektedir. Söylenbilimde de çok önemli bir iletişim olgusu vardır. İnsanın karşısındakine sevgisini göstermenin sayısız biçimi olabilir.

Asıl olarak bilimdeki gelişmelere bağlı olarak, insanla makine, makine ile makine iletişiminden de söz edilebilmektedir. Belki de yakında insan-makine karışımı bir canlı ile makine arasında iletişimdeki anlamı nasıl çözümlemek sorusu çok önemli olacaktır. Bu iletişimlerde de anlam aktarımı vardır. Yani göstergebilim bu iletişimler biçimleri için de gerekli bir kuram ve yöntemdir.

Bilimin merakı yalnızca insanla sınırlı değildir. Tüm canlıların aralarında bir iletişim var mıdır? Daha önceki bazı sezgisel bilgiler, bilimsel yollarla yeniden araştırılmaktadır. Hayvanlar arası iletişimde yararlı olan tespitleri, ileride insanoğlu kendisi için de kullanmak isteyecektir. Yine insanlar kendi yaşamlarını daha rahat ve konforlu olarak sürdürebilmek için diğer canlılarla iletişime geçmek istemektedir. İnsan-insan, insan-hayvan, insan-doğa hatta doğa-hayvan arasında da bir iletişimden söz edilebilir. Tüm bu iletişim biçimlerinde göstergebilimden yararlanmak mümkündür.